tonlama

tonlama Fr. Intonation

İfadeye bir fikir, duyuş, heyecan, yumuşaklık, sertlik ayırtısı katmak üzere seslerde meydana getirilen uzatma, perde değişikliği gibi başkalıklar. bk. Anlatımlı tonlama.Tonlama kelimesi, çarpma ton ve sivrili tonanlamına kullanılan SERT TONLAMA ( Int.dure ou rude ) ve YUMUŞAK TONLAMA ( Int.douce ) terimlerinde de geçer.

tonlama İng. intonation

Konuşma sırasında, konuşmaya hâkim olan esas tonda çeşitli anlam incelikleri sağlayan değişiklikler; konuşanın önem verdiği veya ayırıcı anlamlar vermek istediği kelimelerde başvurduğu değişik ton, kelime ve heceler arasında yükseklik ve yoğunluk bakımından meydana getirdiği farklar: || — Eh, ne diyorsun bakalım? || Orhan şaşaladı: || — Nasıl yani? || — Ne düşünüyorsun dedim? || — Hiiç. || — İyi ya. || Gene gazeteye eğildi. Ama Orhan’ın güldüğünü de görØdü: || — Neye güldün? Gene mi hiç? || Orhan bu sefer daha bir içten güldü: || — Evet. Ama bu sefer sahiden hiç. || — Demek demin yalancıktan hiç idi? || — Öyle (T. Buğra, Dönemeçte, s. 22) vb. || Yukarıdaki örnekte yer alan hiç kelimelerinde birbirinden farklı tonlamalar vardır.

---

tonlama ile benzer kelimeler

anlatımlı tonlama Fr. ıntonation expressive Heyecan, acıma, alay gibi duygular (HEYECAN veya DUYUŞ TONLAMASI, In. émotionnelle ou affective) yahut inanç, tereddüt, şüphe gibi düşünceler MANTIK veya ANLIK TONLAMASI, In. logique ou intellectuelle) anlatan tonlama.

anlık tonlama bk. Anlatımlı tonlama.

doğal tonlama İng. natural intonation Duygularımızı, düşüncelerimizi, dilin gerektiği tonlamayı bozmadan söylemek.

düzgülü tonlama Fr. ıntonation normale Düz tonla konuşmağa dikkat eden biri tarafından kullanılan veya belli bir dilin ıralayıcı özeliği gibi sayılan tonlama.

sert tonlama bk. Tonlama.

tonlama uzunluğu Konuşma sırasında tonlamaya bağlı olarak meydana gelen geçici uzunluk: Gız Ayşee, anana deyiver de ince eleği veriversin. Hatce abaaa, gııız; anam der ki iki saplının işi yoksa veriversin ha der. Kardeşliiik. Gız kardeşliiik. Mezere mi girdin hay gıız? Deminden beri ünlerim de...

yapma tonlama Fr. ıntonation conventionelle Duygu ve düşünceleri, dilin gerektirdiği tonlamayı bozarak, uydurma bir gelenekle söyleme biçimi.

yumuşak tonlama bk. Tonlama

---