tezlik fiili

tezlik fiili

a. db. Bir fiile -i zarf-fiil ekiyle vermek fiili getirilerek oluşturulan ve çabukluk, kolaylık, yardım kavramı veren birleşik fiil, tezlik eylemi: Söyleyivermek, yapıvermek gibi.

Almanca hast Verbum, Zeitwort von Eile; Fr. verbe hatif, İng. verb of haste; Osm. tâcil fiili, fi’l-i ta’cîlî || -(y)I / - (y)U’lu zarf-fiilin üzerine «tezlik», «çabukluk» gösteren ver- tasvir yardımcı fiilinin getirilmesiyle kurulan birleşik fiil: Bu bina esaslı bir tamir ister, bay Murad dedi.; pancurlar nerdeyse iniverecek (T. Buğra, Yalnızlar s. 227). Nedir insanı aldatıveren... kötüyü ve kötülüğü unutturuveren? Kötülüğü bir sabahlık, bir sokak kıyafeti haline düşürüveren nedir (T. Buğra, göst.e., s. 226). İşte o zaman Hüseyin beyin o yürek paralayan gülümseyişi eriyiverdi (T. Buğra, göst.e, s. 236). Dürdane, hiddet ve hayretle: Bilmiyorum vallahi anne, dedi, boş bulundum işte... ağzımdan çıkıverdi (R. N. Güntekin, Kızılcık Dalları, s. 75). Elif, dedi, dayının çuvallarını eşeğe sırtla da değirmene götürüver (R. H. Karay, Memleket Hikâyeleri: Yılda Bir, s. 105). Yere çöküverdi (Y. Kemal, Ortadirek, s. 297). Biraz daha yatağımı, uykuyu düşünsem belki de uyuyuvereceğim (S. Faik, Bütün Eserleri: Semaver, Sarnıç: Birtakım İnsanlar, s. 83) vb.

---

tezlik fiili ile benzer kelimeler

sıcak tezlik İng. hot shortness Yanık çeliklerin, sıcak işlenmeleri sırasında, çatlak ve tane sınırlarından kopmaları olayı.

soğuk tezlik İng. cold shortness Çeliğin bileşiminde fosfor ve borun sonucu, çoğunlukla düşük sıcaklıklarda, yapı dayancının artmasına karşılık, sünekliğinin aşırı olarak düşmesi olayı.

tezlik , -ği a. Tez olma durumu, tezleşme. Fr. Anticipant Fr. Accélération Tezlik Balıkesir ili, Gökçedağ bucağına bağlı bir yerleşim birimi.

tezlik eylemi a. db. Tezlik fiili. İng. verb of haste (Derleme.. tezlik fiili, çabukluk fiili, kolaylık fiili) Türkçede herhangi bir eylemin -i’li ulacıyle, vermek eyleminin birleşmesinden meydana gelen ve kavramda çabukluğu, kolaylı...

tezlik kılınışı bk. Kılmış.

ad fiili bk. ek-fiil

alanlama fiili Fr. Verbe déclaratif Latincede taşıdıkları anlam dolayısıyla cümlede ayrı bir morfoloji gösteren fiillere denir.

bağlama zarf-fiili a. db.

---