kavram

kavram

a. 1. Bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımı, mefhum, fehva, konsept, nosyon: “Erkeklik, yiğitlik kavramının ters yüz edilmesi irdelenmedi.” -A. Ağaoğlu. 2. fel. Nesnelerin veya olayların ortak özelliklerini kapsayan ve bir ortak ad altında toplayan genel tasarım, konsept, mefhum, nosyon. 3. hlk. Karın zarı, periton. 4. hlk. Tutam, avuç dolusu.

kavram Fr. Entendement
kavram

1. Tutam, avuç dolusu. 2. Bağlam, deste.

kavram

Çevre.

kavram

Tutam.

kavram İng. concept, notion

1. Bir şey üzerinde birçok ayrı algıları kapsayan genel düşünce. 2. Bir olay, bir nitelik ya da nicelik üzerinde oluşan zihinsel imge. 3. Kaplamı ve içeriği bir im ya da sözle anlatılarak anlam kazandırılan soyut düşünce.

kavram İng. conception, notion

1. Nesnelerin ya da olayların ortak özelliklerini kaplayan ve bir ortak ad altında toplayan genel tasarım; tek bir nesnenin (bireysel kavram) ya da bir nesneler sınıfının (genel kavram) özünü belirleyen, birbirleriyle bağlantılı niteliklerin ya da özel belirtilerin (özelliklerin) bir sözcükte düşünülmüş olan birleşimi. 2. (Klasik mantıkta) Yargı ile çıkarımın sonradan üzerinde kurulacağı en yalın, en temel öğe. (Gerçekte ise kavram düşüncenin bir başlangıç noktası olmayıp, düşüncenin kendisini topladığı, yoğunlaştığı bir noktadır; düşüncenin bir bütüne, bir bireşime, bir birliğe dönüşmüş biçimidir.) // Klasik mantık için kavramlar çoğunlukla nesne kavramlarıdır ama bunun yanında ilişki ve görev kavramlarından da söz edilebilir (de, üzerine, eğer, ancak vb.). Nesne kavramları: Bir nesnenin özünü, kurucu özelliklerini düşünce ile belirtip kavramaya çalışan kavramlar. Nesne kavramları bireysel olup tek bir nesneyi (Kızılırmak) göz önünde bulundurabilirler, o zaman bireysel kavramlar adını alırlar. Bir nesne öbeğinin ortak özellikleriyle ilintili olduklarında, bunlara tür kavramları denir (dere, çay, ırmak). Ortak özellikleri olan tür kavramlarından cins kavramı kurulur; her cins kavramı yeniden daha yukarı bir cins kavramının tür kavramı olabilir ve bu, böylece oluşan kavram piramidinin en yukarıdaki en son cins kavramına kadar gider. Bu piramit bir kavramlar dizgesidir. Bu dizgede boyuna daha yukarı, daha genel cins kavramına doğru yükselinir. En son cins kavramında kavramlar dizgesi doruğuna ulaşır ve bundan kavram çözümlenmesiyle (Lat. divisio) tersine olarak daha aşağı cinslere, türlere inilir ve sonunda artık bölünemeyen bireylere ulaşılır.

kavram İng. concept, notion

Dünyadaki nesnelerin, durumların, hareketlerin ve tasavvurların dildeki ifadesidir. Kavramın değeri, niteliği aynı dili konuşan kimselerce aşağı yukarı aynıdır: ekmek, su, susuzluk, tembellik, delikanlı, dörtnala, tutumlu vb.

kavram İng. concept

1. içlemsel nesne, 2. Bir ad, yüklem ya da işlevin içlemi.

kavram İng. concept

Herhangi bir nesne ya da olayın temel öğe ve özelliklerini kapsayan soyut bir düşünü.

kavram

Azerbaycan Türkçesi: anlayış, mäfhum; Türkmen Türkçesi: düşünce; Gagauz Türkçesi: öz maana; Özbek Türkçesi: tuşunça; Uygur Türkçesi: uqum; Tatar Türkçesi: töşençä; Başkurt Türkçesi: töşönsä; Kmk: aňlaw; Krç.-Malk.: anılam ~ oyum; Nogay Türkçesi: anlam; Kazak Türkçesi: ugım; Kırgız Türkçesi: tüşünük; Alt::ondomol; Hakas Türkçesi: onnag ~ pîldîrîg; Tuva Türkçesi: pilig; Şor Türkçesi: piliş; Rusça: ponyatiye

kavram İng. concept

Sözcüklere gerçek anlamlarını vermek ve bunlar aracılığıyla düşünmek, olayların ve süreçlerin özünü kavrayıp temel yanlarına ve özelliklerine ilişkin genellemeler elde etmek olanağını sağlayan, nesnel çevrenin insan düşüncesindeki yansıma biçimi.

kavram

hlk. Sığır gövde etinde, kavram bölgesi kaslarından yapılan, dikdörtgen biçiminde, 1.0-1.5 kg ağırlığında pastırmalık et parçası veya bu parçadan yapılan pastırma.

kavram İng. concept

Bir olay, nesne, durum ya da koşula, ayrıtsal özelliklerini bireştirerek kavranabilirlik kazandıran düşünsel bütünlük.

kavram Osm. mefhum

Bir nesne, özellikle o nesnenin nitelikleri konusunda edindiğimiz genel düşünce.

---

kavram ile benzer kelimeler

askılık kavram İng. portmanteau concept Demokrasi, hoşgörü, yetkeci kişilik gibi birden çok bileşeni bulunan ya da çokboyutlu olan kavram.

bireysel kavram İng. individual concept Bir adın içlemi. || Bireysel kavram tamdurumlar kümesinden evrene kurulan bir izergedir.

bireysel kavram soyutlayıcısı İng. individual concept abstractor a adından, bu adın içlemi olan bireysel kavramı göstren ( ) deyimini oluşturan sıfırlı içlemsel izerge soyutlayıcısı.

deneysel kavram İng. construct Bilimsel gözlem ve karşılaştırmalar yoluyla en az iki nesnede varlığı görülen ve ancak deneysel bulgularla saptanabilen bir özelliği gösteren kavram.

kavram alanı bk. anlam alanı, dil alanı.

kavram çekirdeği Kelimenin ifade ettiği ilk ve asıl anlam. Mesela baş, ayak, kaş, kol, boğaz, göz gibi organ adları değişik kavramları karşılayacak biçimde genişlediklerinden, bu kelimelerin temel anlamları yani kavram çekirdekleri organ adı olmalıdır. bk. temel anlam, asıl anlam, sözlük anlam...

kavram karmaşası a. Anlaşılmazlık, anlam yetersizliği.

kavram örneksemesi bk. Örnekseme.

---