kaside

kaside Ar. ®a¹³de

a. (kasi:de) ed. On beş beyitten az olmayan, bütün beyitlerin ikinci dizeleri en baştaki beyit ile uyaklı olan ve çoğu kez büyükleri övmek için yazılan divan edebiyatı şiir türü.

kaside

Boncuk, altın kolye.

kaside

Kısa öykü.

Divan edebiyatı terimi) Konusu en çok övme olan ve en az onbeş yirmi beyti bulunan uzun gazel.

kaside Osm. nesip, teşbip

1. Araplardan Farslara, sonra divan yazınımıza geçmiş bir övgü koşuğu. 30-99 koşalı olur. Uyak düzeni bakımından gazele benzer. İlk koşa, doğuş uyaklı, öteki koşaların birinci dizeleri uyaksız, ikincileri doğuş ile uyaklı olur. Kasidenin bölümleri: a. başlangıç bölümü: : Kasidede konusu sevgi, sevgili, doğa ya da önemli olaylar olan giriş bölümü. b. övgü bülümü: [es. t. kasit = maksat, medih, methiye]: övülecek kişinin övüldüğü bölüm. c. övünüş: [es. t. fahriye]: Ozanın kendi kendini övdüğü bölüm. ç. tegazzül: Kimi keşidelere bir gazelin katılması ya da gazelin katıldığı bölümün adı. d. dua: Övülen kimse için dua edilen bölüm. 2. Kasideyi oluşturan kimi koşalar özel terimlerle adlandırılır: a. doğuş: [es. t. matla]:. 1. Gazel ve kasidelerin ilk koşası. 2. Ozanın, koşuklarından birine katmayıp yalnız bıraktığı uyaklı çift dize. b. girişlik: [es. t. girizgâh]: Kasidelerde başlangıç bölümünden övgü bölümüne geçişi sağlayan koşa. c. taç beyit: Kasidelerde ozanın adını ya da takma adını taşıyan koşa. ç. beyt-üt-kasit: kasidenin en güzel koşası. d. kesmelik: [es. t. makta]: Divan koşuğunda ozanın adını ya da takma adını taşıyan son koşa, son bağlam. 3. Konularına göre keşideler: a. tevhit: Tanrı'nın birliğine, ululuğuna övgü. b. mürsacat: Tanrı'ya yakarış. c. naat: Hz. Muhammet'e övgü. d. methiye: Bir kimseyi ya da bir şeyi övmek için yazılan kaside. A. Bunlar övgü konularına göre ad alır: cülusiye: Padişahın tahta çıkışını konu edinen kaside. suriye: Düğün törenlerini konu edinen kaside. ramazaniye: Konusu ramazanın gelişini kutlama olan kaside. bayramiye: [es. t. idiyye]: Konusu bayram kutlaması olan kaside. muharremiye: Muharrem ayında Hz. Hüseyin'in şehit edilmesini konu edinen kaside. B. Konusu mevsimler olan kasideler: Bahariye, sayfiye, şitaiye. C. Başka konularda yazılan kasideler: hamamiye, at kasidesi: [es. t. kaside-i rahşiye, rahşiye], av kaîidesi: [es. t. şikâriye] vb. 4. Kasideler uyak ve yedeklerinin son harflerine göre de adlandırılır: Uyaklarına göre: t kasidesi: [es. t. kaside-i taiye], r kasidesi: [es. t. kaside-i raiye] vb. gibi. Rediflerine göre: su kasidesi, adem kasidesi vb. II- Doğu Anadolu'da kısa öykülere verilen genel ad.

---