büyük ünlü uyumu
a. db. Türkçe bir kelimenin ilk hecesinde kalın bir ünlü a, ı, o, u varsa ondan sonra gelen bütün hecelerin kalın ünlülerle, ince bir ünlü e, i, ö, ü varsa sonraki hecelerin de ince ünlülerle sürüp gitmesi kuralı, büyük sesli uyumu: Çocuklaşmak, denizcilik gibi.
büyük ünlü uyumu İng. palatal harmony
(Derleme.. büyük ünlü kuralı, dil benzeşmesi kuralı, dil uyumu kanunu, büyükses uyumu, ince-kalın vokal uyumu, büyük ahenk kanunu, büyük vokal ahengi, büyük sesli uyumu) Türkçe bir sözcüğün ilk hecesinde, kalın bir ünlü varsa, ondan sonra gelen bütün hecelerin kalın ünlülerle, ince bir ünlü varsa sonraki hecelerin de ince ünlülerle sürüp gitmesi kuralı: Evlerden (ev-ler-den) , gözlerin (göz-ler-in) , atlardan (at-lar-dan) , otların (ot-lar-ın) , güvercinlik (güvercin-lik) , bıldırcınların (bıldırcın-lar-ın) vb.
büyük ünlü uyumu İng. palatal harmony
Yalın veya eklerle uzatılmış olan Türkçe veya Türkçeleşmiş bazı alıntı sözlerde, ilk hecede bulunan ünlünün taşıdığı kalınlık-incelik niteliğinin ondan sonraki hecelerde de yer alması kuralı: anlaşmak, ayaklarından, yağmurun, korunmak, olgunluk, uğultu, düşüncesini, yüzüme, küçümsemesinin, incelik, yenilik, yöneliş, inilti vb. Alıntı sözlerde: duvar (<Far. dîvâr), kalıp (<Ar. kaalıb), surat (<Ar. sûret), ıslah (<Ar. islâh) vb. bk. ünlü uyumu.
büyük ünlü uyumu
bk. kalınlık incelik uyumu
büyük ünlü uyumu ile benzer kelimeler
kalınlık incelik uyumu - büyük uyum ~ büyük ünlü uyumuAzerbaycan Türkçesi: galmlıg incälik ahängi; Türkmen Türkçesi: çekimlilerin iinçelik-yogıınlık taaydan saazlaşıgı ~palatal singarmonizm; Gagauz Türkçesi: vokal uyumu ~ vokal garmoniyası ~singarmonizma; Özbek Türkçesi: tanlay garmoniyasi ~ unlilarniň qattiq-yum´şóqligiga k... |
düzlük yuvarlaklık uyumu ~ küçük ünlü uyumu ~ küçük uyumAzerbaycan Türkçesi: dodaglanan dodaglanmayan ahängi; Türkmen Türkçesi: doodak ve doodaklanmadık çekimlileriň saazlaşıgı; Gagauz Türkçesi: dudaklanma-dudaksızlanma garmoniyası ~ dudakgarmoniyası; Özbek Türkçesi: lab garmoniyasi ~ lablanganlik-lablanmaganlikka korauyğunlik... |
küçük ünlü uyumua. db. Türkçe bir kelimede düz ünlülerden (a, e, ı, i) sonra düz ünlülerin, yuvarlak ünlülerden (o, ö, u, ü) sonra dar yuvarlak (u, ü) veya düz geniş (a, e) ünlülerin gelmesi, küçük sesli uyumu: Evler. Etek. Salkımlar. Ördek, Okul, Sucuların gibi. <... |
ünlü-ünsüz uyumuk, g, k, g, ñ, ğ gibi ünsüzlerin yanlarındaki ince ünlüleri kalınlaştırma etkileri yüzünden, yalnız bir hecesi kalınlaşmaya uğramış ünlüsü ince sıradan kelimelerde, kaybolmuş bulunan ünlü uyumundaki bozukluğu gidermek için ünlülerin değişen incelik niteliğinin ünsüzlere aktarı... |
ünlü uyumua. db. Türkçede, kelimelerdeki ünlülerin incelik, kalınlık veya düzlük, yuvarlaklık bakımlarından birbirine benzemesi, ünlü benzeşmesi, vokal uyumu, ahenk kaidesi. İng. vowel harmony (Derleme.. ünlü benzeşmesi, vokal uy... |
büyük sesli uyumua. db. Büyük ünlü uyumu. |
büyük başın derdi büyük olurbüyük işlerin başında bulunanların karşılaşacağı güçlükler de çoktur anlamında kullanılan bir söz: Mutlu değildi. Büyük başın derdi de sıkıntısı da büyük olur. -B. Felek. |
büyük ısın, büyük kaloriFr. grande calorie, millithermie(kimya) |
"büyük ünlü uyumu" karakter analizi
- büyük ünlü uyumu, 16 karakter ile yazılır.
- b harfi ile başlar, u harfi ile biter.
Karakter dağılımı
- 'b', 'ü', 'y', 'ü', 'k', ' ', 'ü', 'n', 'l', 'ü', ' ', 'u', 'y', 'u', 'm', 'u', şeklindedir.
- büyük ünlü uyumu kelimesinin tersten yazılışı ' umuyu ülnü küyüb' diziliminde gösterilir.
(b,k,l,m,n,u,y,ü) harflerinden ile oluşan bazı kelimeler
yürek bulanmasıMide bulanması. |
uykusu bölünmekyeterince uyumadan uyanmak veya uyandırılmak. |
göynü bulanmakMidesi bulanmak. |
büyük bunalımİng. great world depression, great depression, the crisis of 19291929 yılında ABDde başlayan ve kısa zam |
boyun-tümükçülFr. Trachélo-mastoidien |