bağlaç

bağlaç, -cı

a. db. Eş görevli kelimeleri veya önermeleri birbirine bağlayan kelime türü, rabıt, rabıt edatı: Ve, ya, veya, ya da birer bağlaçtır.

bağlaç

Yoğurttan yağın ayrılıp ayrılmadığına bakmak için yayığın deliğinden içeri sokulan ince, uzun çubuk.

bağlaç İng. connector

Başka bir yerde sürecek bir akış çizgisi'ndeki kesilmeyi gösteren bir akış çizeneği simgesi.

bağlaç

bk. bağlayıcı

bağlaç Osm. rabıt edatı

İki kelime veya cümlenin arasındaki ortaklık, beraberlik, ikircillik, karşmlık gibi ilgileri anlatarak onları birbirine bağhyan edat. Fakat .KARŞINLIK BAĞLACI (Conj. adversative), Hattâ PEKİTME BAĞLACI (C. asséver'ative) Ve KOŞAÇLIK BAĞLACI (C. copulative), ya. ya ÇATALLI BAĞLAÇ (C. disjunctive) dir. Bunlardan başka SIRADAŞLIK ve UYRUM BAĞLAÇLARI (C. de coordination et C. de subordination) da vardır.

bağlaç İng. connector

İletkenler arasında elektriksel bağıntıyı sağlayan gereç.

bağlaç İng. conjunction

Söz içinde birden çok kelimeyi kelime grubunu veya cümleyi birbirine bağlayarak aralarında çeşitli yönlerden ilgiler kuran görevli kelimeler. Bazı bağlaçlar, bağladıkları ögelerden önce veya sonra tekrarlanarak da kulanılırlar: ile, ve, de, hem… hem, ne… ne, de… de, gerek… gerekse, olsun… olsun; ya, yahut, ya da, veya, ya…ya, mi…mi, ister…ister, ama, fakat, lakin, yalnız, ancak, bununla birlikte, şu var ki, yine de, bir…bir, kimi…kimi, bazen…bazen, kâh…kâh…, hatta, bile, üstelik yani, demek ki, böyle ki, başka bir deyimle; ki, kim; gerçekten, nitekim, hâlbuki, oysa; çünkü, zira; buna göre, bundan dolayı, bu sebeple, bunun üzerine bunun için öyleyse; ta ki, diye; eğer, şayet, yoksa, illa, o takdirde; aksi hâlde vb. örnekler: Biz de güçsüzüz ama iyimseriz (Kemal Tahir, Yol Ayrımı, s. 235). Arkası bana dönük olduğu için göremem ama budala gülme hep dudağındadır. (S. F. Abasıyanık, Bütün Eserleri 2, s. 232) Ya devlet başa ya kuzgun leşe. Anlayışlı fakat hazırlıksız bir kimse. Hem kel hem fodul. Ya anlat yahut da yazılı olarak getir. Demek ki, senin anlattığın kadarından da fazlaymış. Teşrinler geldi, lüfer mevsimi başlayacak yahut nisandayız. Boğaz sırtlarında erguvanlar açmıştır, diye düşünmek, yaşadığımız anı efsaneleştirmeye yetişir. (A. H. Tanpınar, Beş Şehir, s. 145). “Ne bir ayak sesi hanın boş, loş, sessiz, ölü sofalarında gezindi, ne de bir kapı gıcırtısı duydum” (S. F. Abasıyanık, Bütün Eserleri, s. 181). Zengin mi fakir mi bilmiyorum o mu yoksa öteki mi gelecek “On yedisinde ya var, ya yoktu”. (Y. Kemal, Ortadirek, s. 358).

bağlaç İng. connective

Önermeleri birbirlerine bağlayan «ya da, ve, ise, ancak ve ancak, değil» sözcüklerinden biri. Simgeleri (…)

bağlaç

Azerbaycan Türkçesi: bağlayıcı; Türkmen Türkçesi: soyuz ~ baaglayıcı; Gagauz Türkçesi: baalaycı; Özbek Türkçesi: bόğlόvçi; Uygur Türkçesi: bağliğuçi; Tatar Türkçesi: terkägeç; Başkurt Türkçesi: terkäwes; Kmk: baylawuç;Krç.-Malk,: baylaw ~ baylam; Nogay Türkçesi: tîrkewîş; Kazak Türkçesi: şılaw ~ jalgawlık sılaw ~jalgaw; Kırgız Türkçesi: baylamta; Alt:: kolbooçı; Hakas Türkçesi: palgandı; Tuva Türkçesi: evilel; Şor Türkçesi: *soyuz ~ paglaş; Rusça: soyuz

Bağlaç İng. conjunction

(Derleme bağ, bağlama) Eş görevli sözcükleri veya tümceleri birbirine bağlayan sözcük: Ve, veyo, veyahut, ile, bile, fakat, çünkü, madem, ya..... ya, gerek....gerek, ne ......ne, hem de, ya da, ki vb.

---

bağlaç ile benzer kelimeler

bağlaç asıntısı Lat. particular pendens Bir bağlaçtan sonra araya giren sözün uzaması dolayısıyla cümlenin nasıl başladığı unutularak başka bir tarzda bitirilmesi: Sen hem sabahtan akşama kadar çalış didin, dünyanın zahmetini çek, bir de geceleri rahat etmemek gibi.

bağlaç deyimi Fr. locution conjonctive Bununla beraber, o ise ki gibi bağlaç görevinde olan deyim.

bağlaç grubu a. db. Bağlaçla veya bağlaçsız birbirine bağlanmış olan, aynı nitelikte iki veya daha çok kelimeden oluşan öbek, bağlaç öbeği.

bağlaç öbeği a. db. Bağlaç grubu.

bağlaç tekrarlanması (Derleme.. tekrarlı bağlaç, çatallı bağlaç) Eş görevli öğeler arasında aynı bağlacın tekrarlanarak kullanılması: Günlerce ne gördüm ne de bir kimseye sordum; Ne Ahmet ne de Ali bu işi yapabilir; Ayşe ya gelir ya gelmez; Bende çalıştım o da; Kâh konuşarak kâh susarak ilerliyord...

bağlaç zarf Fr. adverbe conjonctif Bununla beraber, buna rağmen gibi hem bağlaç hem zarf görevinde olan söz.

birleşik bağlaç İki veya daha çok kelimenin birleşip kaynaşması ile oluşan bağlaç: -demek ki, hâlbuki, nitekim, öyle ki, öyleyse, veya, veyahut gibi. “Kılıç alacaksan kesene bak” denilmiştir. Demek ki, aslında kesen kılıç dağil, para kesesi! (K. Tahir, Devlet Ana, s. 204). Nasıl bir tavır ta...

çatallı bağlaç bk. Bağlaç.

---