uzun ünlü

uzun ünlü

a. db. Ses süresi uzun olan ünlü, uzun sesli, uzun vokal: Âlem, âdet gibi.

uzun ünlü İng. long vowel

(Derleme., uzun vokal, uzun sesli) Ses süresi uzun olan ünlü: Âlem, âdet, hâlâ, ilmî medeni, millî, mîde, ilân vb.

uzun ünlü İng. long vowel

Boğumlanma süresi normal bir ünlünün süresinden daha uzun olan yahut normal uzunluktaki iki ünlünün boğumlanma süresini içine alan ünlü: / a / ı / / i / o // u // ö // ü / vb. Türkiye Türkçesinde yabancı kelimelerde yer alan ünlüler dışında uzun ünlü yoktur. Ancak, Türkçenin çok eski devirlerinde ister aslî ister ses değişmeleri sonucu olsun, uzun ünlülerin varlığı bilinmektedir: ab «av», aç- «acıkmak», bar «var», ot «ateş», beş «beş», üç «üç», süt «süt», yok «yok» vb. Bugün bu uzunlukları veya bu uzunlukların daha önceki devirlerde var olduğunun görüntülerini (Çuv. *kanat > sunat “kanat”, *kök > kavak “mavi” tört > tavatta “dört” vb.) Türkmen, Çuvaş, Yakut, Halaç lehçelerinde de buluyoruz. Bu türlü uzunluklar Anadolu ağızlarında da yer yer süregelmektedir. Uzunlukların bir kısmı da özellikle ağızlarda ve konuşmalarda ünlü, ünsüz düşmelerinden ve ses kaynaşmalarından oluşmuştur: ağabey > ãbi , var mı? > va-mı? daha > da, ağlama > alama, bu gün > bön vb.

---

uzun ünlü ile benzer kelimeler

uzun kılmak, (uzun eylemek) Uzatmak.

uzun sağış, (uzak sağınç, uzun sağınç) Tûlü emel, bitmez tükenmez istek.

uzun uzun zf. 1. Uzun süre, uzun olarak, uzunca: “En mutlu bakışımla seyrettim.” -R. N. Güntekin. 2. Uzatarak. 3. Uzun bir biçimde: “Her iki eserde de bu suallerin cevapları hakkında tafsilat verilmektedir.” -A. H. Çelebi.

açık ünlü bk. geniş ünlü.

ağızsıl ünlü a. db. Ağız ünlüsü. İng. oral vowel (Derleme. ağızsı ünlü, ağız ünlüsü, ağız vokali) Geniz yoluna kaymadan çıkan ünlü: Türkçedeki a, o, u, ı, e, ö, ü, i ünlüleri.

alçalan ikiz ünlü İng. falling diphthong İkinci ögesi birinciye göre daha dar ve süreksiz olan ikiz ünlü türü: ai, au, ei, üi gibi: nirey [nirei] gezecañ? «nereyi gezeceksin?» vb. Dilimizdeki öyle [öile], ayrı [airı], eyri [eiri], gayrı [gairı], tüy [tüi] gibi kelimelerde y ...

art ünlü bk. kalın ünlü

bağlayıcı ünlü a. db. Ünsüzle biten kelime kök ve gövdelerine ünsüz ile başlayan ek getirildiğinde kök ile eki birbirine bağlayan ünlü, bağlantı ünlüsü: al-ı-r, aç-ı-l-mak, gec-i-k-mek vb. İng. Connecting vowel Ünsüzle biten ke...

---