uyuntu dili

uyuntu

sf. hlk. Uyuşuk, tembel, miskin.

Kişiliksiz, onun bunun ardına takılan, serseri, tembel, uyuşuk (insan ve hayvan için).

Dul kadın yeniden kocaya vardığında, yanında getirdiği çocuğu.

bebek büyütücü dili veya dadı dili

Bebeklere bir şey söylerken kullanılan dil.

dili damağına yapışmak (veya dili damağı kurumak)

çok susamak: “Kupkuru dili damağına yapışıyor, boğazından midesine doğru...” -E. E. Talu.

ağzı dili bağlanmak

herhangi bir sebeple konuşamaz olmak.

ağzı dili tutulmak

1) konuşamamak; 2) beklenmedik bir durum karşısında heyecanlanmak, hayranlık duymak: “Kızları gördün, ağzın dilin tutuldu gayri.” -N. Cumalı.

ağzı dili (veya ağzı) kurumak

1) susuz kalmak; 2) konuşamaz duruma gelmek: “Ağzım dilim kurudu, kız yalvara yalvara” -Halk türküsü.

ağzı var dili yok

1) “pek sessiz, kendi hâlinde” anlamında kullanılan bir söz: “Benim gibi bir kadınla ne zevkleniyorsunuz?” -B. Felek. 2) “konuşamayan, derdini anlatamayan” anlamında kullanılan bir söz: “Hey zavallı balık, diyor, ağzın var dilin yok.” -S. F. Abasıyanık.

ana dili

a. dil b. Çocuğun ailesinden ve içinde yaşadığı topluluktan edindiği dil: “İnsan tehlike karşısında ancak yle feryat edebiliyor.” -N. Hikmet.

Bir kimsenin ocağında konuşulan ve kendisince il...