hemze

hemze Ar. hemze

a. Gırtlakta, ses tellerinin birbirine yapışması sonucu havanın akışını birdenbire engellemesiyle oluşan ve bir kesinti izlenimi veren ünsüz: Rey (re'y), neşe (neş'e), mesele (mes'ele).

hemze Fr. hamza

Arapçada gırtlaktan çıkarılan ve ırlak dediğimiz gırtlak kapağının birden bire kapanmasıyla meydana gelerek bir çarpış etkisini veya sesin ansızın kesilmesi etkisini yapan ses. Buna IRLAK ÇARPISI veya IRLAK VURGUSU (Choc glottal ou Coup de glotte, Stod /Danca/, Stop /tng./, Stoss /Alm./) da denir. bk. Gırtlak kapantısı.

hemze İng. glottal catch, stop

(Derleme., gırtlak kapama fonemi, gırtlak çarpması) Ciğerlerden gelen havanın gırtlağa çarpıp kesilmesiyle meydana gelen ses. Bu ses özellikle Arapçada vardır: Reis (re's) , neşe (neş'e) , mesele (mes'ele) , memur (me'mur) örneklerinde olduğu gibi.

hemze İng. glottal catch, stop

Ciğerlerden gelen havanın gırtlağa çarpması ve ses tellerindeki açılıp kapanma yüzünden hava akışının birdenbire engellenmesiyle oluşan kesintili ses. Türkçede bulunmayan ve Arapçada (:) işareti ile karşılanan bu ses, arasıra dilimize Arapçadan geçmiş be’s, mebde’, mes’ele, mes’ûl, neş’e, hey’et gibi kelimelerde göze çarpar. Ancak, söyleyişteki zorluk dolayısıyla bu kelimeler ya yerlerini Türkçe karşılıklara bırakmış yahut da araya bir ünlü eklenerek veya hemze atılarak genellikle beis, mebde, mesele gibi şekillere dönüştürülmüştür.

hemze

Azerbaycan Türkçesi: hämzä; Türkmen Türkçesi: hemze; Gagauz Türkçesi: knaklaut ~ laringal konsonu;Özbek Türkçesi: hamza; Uygur Türkçesi: hämzä; Tatar Türkçesi: xämzä ~ laringal' tartiq; Başkurt Türkçesi: hämzä;Kmk: hamza ~ tamak awaz; Krç.-Malk.: hamza; Nogay Türkçesi: hamza; Kazak Türkçesi: hamza;Kırgız Türkçesi: hamza; Alt:: hamza; Hakas Türkçesi: hamza; Şor Türkçesi: hamza; Rusça: hamza

---