geçişsiz fiil

geçişsiz fiil

bk. Fiil.

geçişsiz fiil İng. intransitive verb

Gösterdiği oluş ve kılış yapana yönelen, yani özneyi etkileyen ve nesne istemeyen fiil: gel-, uyu-, yat-, kal- gibi. Mümtaz Nuranı her eve bırakışında bunu sonuncu zannederek korkardı (A. H. Tanpınar, Huzur, s. 189). Yağmur altında nereye gittiğinin farkında olmadan yürüyordu (A. H. Tanpınar, Huzur s. 20). Herşey bu baş döndürücü dönüşte küçülüyor, ufalıyor, renk ve mahiyetini diğiştiriyor, garip bir pelte, Suad’ın sefil ve bulaşık şahsiyetinin iğrenç hamuru hâline geliyor… (A. H. Tanpınar, göst. e., s. 205). Tutuşan yüreklerinden kopan ateş damlalarıyla ağladılar (A. H. Müftüoğlu, Çağlayanlar, s. 45). Gün batıyor; sevgili, korkun gönlümde doğuyor (A. H. Müftüoğlu, Çağlayanlar: Yakarış, s. 149). Bak… sızan göz yaşları ne ağlıyor?… Sızlayan yürekler ne inliyor? (A. H. Müftüoğlu, göst. e., s. 151). O güldüğü zaman insanın yüzüne bütün saffeti, kadınlığıyla bakar (S. F. Abasıyanık, Bütün Eserleri, s. 97). vb. Karşıtı geçişli fiil’dir.

geçişsiz fiil

Azerbaycan Türkçesi: täsirsiz fe'l; Türkmen Türkçesi: geçirmeyään iişlik; Gagauz Türkçesi: geçmäzişlik; Özbek Türkçesi: otimsiz fe'l; Uygur Türkçesi: ötümsiz peil; Tatar Türkçesi: küçemsez fiğıl'; Başkurt Türkçesi: küsemhez qılım; Kmk: kalım işlik; Krç.-Malk.: köçrnewçü etim; Nogay Türkçesi: köşpesîz glagol; Kazak Türkçesi: salt etistik; Kırgız Türkçesi: ötpös etiş; Alt:: köçpös glagol;Hakas Türkçesi: közîrîlbinçetkeň glagol ~ közîrîs çoh glagol; Tuva Türkçesi: şilçilge çok kılıg sözü; Şor Türkçesi: keşpes glagol; Rusça: neperehodnıy glagol

---

geçişsiz fiil ile benzer kelimeler

edilgen fiil ~ pasif fiil Azerbaycan Türkçesi: mächul fe'l; Türkmen Türkçesi: gaydım derecedääkiiişlik; Gagauz Türkçesi: çekimnik işlii ~ pasiv işlii; Özbek Türkçesi: machul nisbatdagi fe'l; Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) özgä däricä ~ (D.Uyg.) mächul däricä; Tatar Türkçesi: töşem yünäleşe; Başkurt Türkçesi:...

fiil gövdesi ~ fiil tabanı Azerbaycan Türkçesi: fe'lin başlangıc forması ~ fe'l äsası;Türkmen Türkçesi: yasama iişlik; Gagauz Türkçesi: işlik temeli; Özbek Türkçesi: fe'l negizi ~ yasama fe'l; Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) peilniň asasi ~ (D.Uyg.) peil öziki; Tatar Türkçesi: fiğıl'neň nigeze ~ fiğı...

geçişsiz sf. db. Nesne ile kullanılmayan (fiil), lazım: Gülmek, ağlamak, düşmek, gitmek, küsmek, barışmak gibi. İng. intranansitive bk. fiil. Azerbaycan Türkçesi: täsirsiz; Türkmen Türkçesi:...

geçişsiz bağıntı İng. intransitive relation ß bağıntısının K kümesinde geçişsiz olması, K nın x, y, z öğeleri için ile ß nın öğesi olduğunda nin ß'nin öğesi olmamasıdır. || ( )

geçişsiz çoklu görev İng. non- preemptive multitasking

geçişsiz eylem İng. intransitive (Der, geçişsiz fiil, öznel fiil, nesnesiz fiil) Nesne ile kullanılamayan eylem: Gülmek, ağlamak, düşmek, gitmek, küsmek, barışmak vb.

ad-fiil İng. deverbal noun Fiilin kök ve gövdelerine getirilen belirli eklerle fiilin bir ad gibi kullanılması; ad gibi kullanılan fiil. Türkçe mAk, mA, -Iş/ -UŞ ekleriyle yapılan üç türlü ad fiil vardır: anlaş-mak, konuş-mak, tartış-mak; çalış-ma, tanış-ma, görüş-...

ad-fiil grubu -mAk, -mA, -Iş/-Uş ekleriyle kurulmuş ve grup sonunda yüklem görevi almış bir ad-fiil ile bunun anlamını tamamlayan özne, nesne, zarf ve yer tamlayıcısı ögelerinden oluşan kelime grubu: Çitlembik çalmak için yüksek duvarları aşarak bu bahçeye bir defacık girmek (Ö. Seyfettin, ...

---