etken çatı

etken çatı İng. active voice

Yüklemin belirttiği işin özne tarafından doğrudan doğruya yapıldığını gösteren eksiz fiil çatısı, yalın çatı: ak-, belir-, biç-, eski-, duy-, kurtul-, kısal-, sabahla- vb. fiiller özneleri ve çekimli durumları ile birer etken çatı oluştururlar: Arka sokaktaki dere bu yıl hiç kurumadı, hep aktı. Hava (özne) karardı ve akşam oldu. Kayıkçılar, (özne) kayığı kıyıya çektiler. Şiddetli rüzgâr (özne) ağacın dallarını kırdı. Ömrümüz boyunca emek sarfettiniz. Bir aralık böyle uyurken müthiş bir gürültü ile uyandım (özne: ben, H.Z. Uşaklıgil, Kırk Yıl I, s. 41). O (özne) hızlı yürüdü, ben (özne) kaçtım (P. Safa, Şimşek, s. 23). Büyük bakan (özne) esrarlı şeyleri çok severdi (göst.e., s. 23) vb. Karşıtı edilgen çatı’dır.

---

etken çatı ile benzer kelimeler

baskın etken İng. dominant factor Başkalarına üstün gelen ve biçimlendirici bir üstlencesi olan güç ya da etken.

canlı veya etken kelime Fr. mot vivant ou actif Çin gramerinde fiil niteliğinde olan kelimetere denir. bk. Ölü veya edilgen kelime.

çoklu etken çözümlemesi İng. multiple factor analysis bk. etken çözümlemesi.

eğik etken İng. oblique factor (Çok değişkenli istatistik) Etken çözümlemesinde, birbirleriyle ilişkili olan etkenlerden her biri.

etken a. 1. Etki eden şey, faktör: “Bu sanatçıların çoğunun başarısında dış ülkelerde edindikleri sahne görgü ve kültürü olmuştur.” -M. And. 2. kim. Bir madde üzerinde belli bir değişiklik yapan şey, müessir. 3. db. Doğrudan doğruya öznenin yaptığı işi ...

etken büyü İng. active magic Doğa olaylarını etkileyerek buyruğu altına almaya yönelen ve saldırgan bir özellik taşıyan büyü türü.

etken çamur yöntemi İng. activated sludge process Pissu çamuru içindeki bakteri etkinliğini artırarak yapılan arıtma yöntemi.

etken çaprazı İng. factor matrix Bir etken çözümlemesinde bağıntıya geçirilen ölçüm ve ölçerlerin yüklü olduğu etkenleri ortaya çıkarmak amacıyla düzenlenen çizelge, bk. etken yükleme.

---