asıl tümleç veya nesne
Fiildeki anlamın tam olarak anlaşılabilmesi için cümle içinde bulunması mutlaka gerekli bulunan tümleç, ki dilimizde ya -i halinde BELİRLİ (ma-rife) veya sıfır takı halinde BELİRSİZ (nekre) olarak bulunur. Başka dillerde olduğu gibi Türkçede de -i halinde olmıyan, bununla beraber asıl tümleç oldukları şüphe götürmeyen, yani fiillerin anlamı ancak onların varlıklarıyla tamamlanabilen -e, -le, -den takılı tümleçler de vardır: Birine bakmak, birlikte eğlenmek, bir şeyden hoşlanmak gibi, (Halbuki klâsik telâkkiye göre bunların asıl tümleç sayılmamaları gerekmektedir).
asıl tümleç veya nesne ile benzer kelimeler
belirli nesne ~ belirtili nesneAzerbaycan Türkçesi: vasitäsiz tamamhg; Türkmen Türkçesi: gönidooldurgıç; Gagauz Türkçesi: afiksli dooru tamannık; Özbek Türkçesi: belgili vόsitasiz toldiruvçi;Uygur Türkçesi: eniq toğra toluqturğuçi ~ (D. Uyg.) eniq bivasitä toldurğuçi; Tatar Türkçesi: turıtämamlıq; Başk... |
belirsiz nesne ~ belirtisiz nesneAzerbaycan Türkçesi: ğeyri-müäyyän vasitäsiz tamamlıg;Türkmen Türkçesi: gııtak dooldurgıç; Gagauz Türkçesi: afikssiz dooru tamannık; Özbek Türkçesi: belgisizvόsitasiz toldiruvçi; Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) naeniq toğra toluqturĞuçi ~ (D.Uyg.)naeniq bivasitä toldurğuçi; Tata... |
bilmem hangi (veya kaç veya kim veya nasıl veya ne)önemli veya anlatılması gerekli görülmeyen şeyler için kullanılan bir söz: Bilmem hangi dairede kâtipmiş. |
eşi benzeri (veya manendi veya menendi) olmamak (veya bulunmamak veya yok)benzeri olmamak: Allah rahmet eylesin, eşi menendi bulunmaz bir adamdı Nazmi Albay. -A. Ümit. Bir iki çıkışı, Arap Kadir'in bir eşi benzeri bulunmadığı gerçeğini ortaya koymuştu. -K. Korcan. Bizim dairenin müdürünün bir eşi benzeri daha yoktur. -M. ... |
tetikte (veya tetik) olmak (veya beklemek veya bulunmak veya durmak)her an uyanık ve hazır bulunmak: Güldane tehlikeyi sezmiş gibi tetikte. -T. Buğra. Onun sakinliği etrafta tetikte bekleyen karısına, çocuklarına da geçti. -N. Cumalı. Hele kendini güçlü hissederse tetik ol, basbayağı saldırganlaşır. -A. İlhan. |
üstüme (veya üstümüze veya üstünüze) sağlık (veya iyilik sağlık veya şifalar)1) Tanrı esirgesin, üstümden uzak olsun anlamında kullanılan bir iyi dilek sözü; 2) şaşma, şaşkınlık belirtmek için kullanılan bir söz; 3) kötü bir durumdan söz ederken konuşanın dinleyene söylediği iyi dilek sözü. |
beti benzi atmak (veya solmak veya uçmak veya kül kesilmek veya kireç kesilmek)herhangi bir sebeple kanı çekilip yüzü solmak, korkmak: Baksana, beti benzi kül kesildi. -H. R. Gürpınar. Beti benzi atmış görevli, boş boş baktı çocuğun yüzüne ve kafasını salladı donuk bir ifadeyle. -E. Şafak. |
açıklayıcı dolaylı tümleçİng. appositiveBir cümlede asıl tümleçten sonra gelerek onu açıklayan ve aynı ad çekimi ekini almış olan kelime veya kelime grupları: Mümtaz, yukarıya, annesinin yanına çıktığı zaman, demin gelen kadının on sekiz, yirmi yaşlarında bir kız olduğunu anlamışt... |
"asıl tümleç veya nesne" karakter analizi
- asıl tümleç veya nesne, 22 karakter ile yazılır.
- a harfi ile başlar, e harfi ile biter.
Karakter dağılımı
- 'a', 's', 'ı', 'l', ' ', 't', 'ü', 'm', 'l', 'e', 'ç', ' ', 'v', 'e', 'y', 'a', ' ', 'n', 'e', 's', 'n', 'e', şeklindedir.
- asıl tümleç veya nesne kelimesinin tersten yazılışı ' ensen ayev çelmüt lısa' diziliminde gösterilir.