açınık

açınık Osm. Sait

Kapantı veya fazla daraltı yapmaksızın dudakların ve ağız içinde dilin aldığı çeşitli durumlarda açık ağızla soluğun dışarıya verilmesinden meydana gelen seslere denir. Açınıklar sürelerine göre UZUN (Longue) ve KISA (Brève), dil ile damak arasındaki yolun genişliğine göre GENİŞ (Large: a, e, o, ö) ve DAR (Etroite: ı, i, u, ü), dudakların düz veya yuvarlak bir şekil aldıklarına göre DÜZ (Non - arrondi: a, e, ı, i,) ve YUVARLAK (Arrondie: o, ö, u, ü), ağzın arkasından veya biraz daha önden çıktıklarına göre de KALIN, ART veya ARTDAMAKSIL (Postérieure ou Vélaire: a, ı, o, u) ve İNCE, ÖN veya DAMAKSIL (Antérieure ou Palatale: e, i, ö, ü) diye ayrılır. Bundan başka acıraklar bazı dillerde YÜKSEK (Haute), ORTA (Moyenne), ALÇAK (Basse), AÇIK (Ouverte), KAPALI (Fermée), GERGİN (Tendue), SALKIN (Re-laehée), DÜZGÜLÜ (Normale), DÜZGÜSÜZ (Anormale), KESKİN (Aigue), AĞIR (Grave), DURU (Claire), PARLAK (Eclatante), KOYU (Sombre) ve DONUK (Terne) diye ele alınır.

---

açınık ile benzer kelimeler

açık açınık bk. Açmık.

açınık görevi Fr. Effet vocalique Açınıkların ve bazen seslilerin abanıklar için bir dayanak meydana getirmeleri. Kar kelimesinde a, hem k hem de r için, Kart kelimesindeki r ise t için ndedirler (bk. ündeş).

açınık gövdeli isim çekimi Fr. Déclinaison à thème vocalique Bir açınıkla biten isimlerin çekimi: kapı, ka-pı-yı, kapı-ya... gibi.

açınık kaynaşması Fr. Synalèphe İki veya ikiden fazla açınığın kaynaşıp tek ses halinde çıkması ki silinme, çitişme, toplaşma ve derilme yollarından biriyle olur. Bu kelimelere bakınız.

açınık öğesi Fr. Elément vocalique Açınıklara, ikinliklere, üçünlüklere verilen ortak ad.

açınık ses Fr. Son vocalique Üflek seslere karşı olarak açınıklara ve ötümlü abanıklara verilen ad.

açınık yayılışı Fr. Dilation vocalique Açınık değşiliminin başka bir adı.

ağır açınık bk. Açınık.

---