şimdiki zaman kipinin hikâyesi

şimdiki zaman kipinin hikâyesi

-Iyor ve -mAktA ekleri ile karşılanan ve içinde bulunulan zamanda sürmekte olan bir oluş ve kılışı geçmişe aktararak anlatan birleşik kip: al-ıyor-du-m, al-ıyor-du-n, al-ı-yor-du; al-makta-y-dı-m, al-makta-y-dınız, al-maktay-dı-lar gibi. || Gidiyordum, gurbeti gönlümde duya duya / Ulukışla yolundan Orta Anadolu’ya (F. N. Çamlıbel, Han Duvarları, s.11). Suyun yüzüne bakmıyordum, doğrudan içine, canına, cennetine bakıyordum (H. Balıkçısı, Deniz Gurbetçileri, s. 47). Bunu Âbidin de söylüyordu geçende (O.V.Kanık, Bütün Şiirleri s.65). Evet, ne demekteydi? (....) olaydı, ayak kapana kaptırılmayaydı Kerim Can (K. Tahir Devlet Ana, s. 484). O ne yapılması gerektiğini daha şimdiden bilmekte idi. Kadının içi titremekteydi (O.Kemal, Hanımın Çiftliği s.337-338) vb.

---

şimdiki zaman kipinin hikâyesi ile benzer kelimeler

şimdiki zaman kipinin rivayeti Hâlen sürmekte olan bir oluş ve kılışı, duyuma veya sonradan farketmeye dayanarak anlatan kip. -Iyor-muş (<-Iyor-imiş) ve -mAktA-y-mış (<-mAktA imiş) ekleriyle karşılanır: gel-iyor-muş-um, gel-iyor-muş-sun, gel-iyor-muş; uyumakta-y-mış-ım, uyu-makta-y-mış-sınız, uyu-makt...

şimdiki zaman kipinin şartı İçinde bulunulan zamanda gerçekleşmekte olan bir oluş ve kılışı şarta bağlayan birleşik kip. -Iyor ise > -Iyor-sa / -UyorsA ekiyle karşılanır: bil-iyor-sa-m, bil-iyor-sa-n, bil-iyor-sa, bil-iyor-sa-k, bil-iyor-sa-nız, bil-iyor-lar-sa gibi. || Eğer bunda aldanıyorsam o zat bu m...

duyulan geçmiş zaman kipinin hikayesi Duyulan geçmiş zamana ilişkin bir oluş ve kılışı yine geçmiş zamana aktararak anlatan kip. Esas fiile -mIş/-mUş kip eki ile i- ek-fiili ve -DI/-DU hikaye + şahıs eklerinin getirilmesi ile kurulur: almıştın, vermiştin, getirmişti, okumuştuk, okumuştunuz, yorulmuşlardı gibi. Anc...

gelecek zaman kipinin hikâyesi İng. future past İleride gerçekleşecek bir oluş ve kılışı geçmişe aktararak bildiren bileşik kip türü. -AcAk gelecek zaman kipi üzerine i-di hikâye ekinin getirilmesi ile kurulur. Çekimi de 3. şah. çokluk çekimi dışında şah. ekleri hikâye ekinden sonra geli...

geniş zaman kipinin hikâyesi İng. historic present Geçmişten geleceğe uzanan geniş bir zaman kesitini içine alan, fiilin sürekli olarak yapıldığını bildiren oluş ve kılışları geçmiş zamana aktararak veren birleşik kip: -r, -Ar, -Ir/-Ur geniş zaman eklerine i-di hikâye ekinin eklenmesi ...

görülen geçmiş zaman kipinin hikâyesi Geçmiş zamanda gerçekleşmiş bulunan ve tarz bildiren bir oluş ve kılışın yine geçmiş zamana aktarılarak anlatılması. Eki -DI/-DU’dur. Bu birleşik kip, çekimde iyelik kökenli şahıs ekleri alır: bildi-y-di-m, bildi-y-di-n, bildi-y-di, bildi-y-di-k, bildi-y-din-iz, bildi-y-di-ler...

gereklilik kipinin hikâyesi Fiilin gösterdiği oluş ve kılışın yapılması gerekli olduğunu geçmiş zamana aktararak bildiren tasarlama kipi: dinle-meli-y-dim, dinle-meli-y-din, dinle-meli-y-di, dinle-meli-y-dik, dinle-meli-y-diniz vb. –Ah! ben şu zamanda bir sadrazam olmalıydım Ben devletin başında bulunma...

istek kipinin hikâyesi -A ve -SA ekleriyle karşılanan ve gerçekleşmesi "istek" biçiminde tasarlanan bir oluş ve kılışın geçmiş zamana aktarılarak anlatılması. Ek ayrılığına göre -A-y-dI ve -sA idi, -sA-y-dI olmak üzere iki türü vardır: bak-a-y-dım, bak-a-y-dın, bak-a-y-dı, bak-sa-y-dık, bak-sa-y-dın...

---