ile hali

ile hali Osm. mefulünmaah

( "ile" hali ) "İle" artlacı en çoğu bir takı gibi kullanılarak eklendiği kelimenin niteliğine göre -le veya -la şekline girer ki bu şekilde çekimlenmiş bulunan kelimenin isim haline "İle" hali denir. Türlü dillerde şu veya bu ekle meydana getirilen "ile" halleri çeşitli görevlerde olur: "Elle dokunmak" örneğinde olduğu gibi araç fikri veren hallere SALTIK "İLE" HALİ (Instrumental absolu) denir, "Falanla konuştum" dediğimiz vakit falan kelimesi İŞTEŞLİK "İLE" halindedir; "Arkadaşlarıyla geldi" sözündeki tümleç BİRLİKTELİK "İLE" halinde (Instr. sociatif) görünür; "Kâğıtla kalem" denildiği vakit KATMALIK "İLE" HALİ, "Sevinçle" denecek olursa ZARFLIK "İLE" HALİ, "kilo ile", "Tane ile" denildiği vakit ÖLÇÜLÜK "İLE" (Instr. de relation), NESNE "İLE" HALİ (Instr. objectif), ÖZNEL "İLE" HALİ (Instr. subjectif), İLERLEYİŞ "İLE" HALİ (Instr. procécutif) YÜKLEMLÎK "İLE" HALİ (Instr. prédicatif) vardır.

---

ile hali ile benzer kelimeler

çıkma hâli ~ ayrılma hâli ~ ablatif hâli Azerbaycan Türkçesi: çıxışlıg hal; Türkmen Türkçesi: çıkışdüşüm; Gagauz Türkçesi: çıkış hal; Özbek Türkçesi: çiqiş kelişigi; Uygur Türkçesi: çiqiş keliş; Tatar Türkçesi: çığışkileşe; Başkurt Türkçesi: sığanaq kileş; Kmk: çıgım padej ~ çıgım geliş; Krç.-Malk.:baslawçu boluş; No...

bulunma hâli ~ iokatif hâli Azerbaycan Türkçesi: yerlik hal; Türkmen Türkçesi: vagt-orun düşüm;Gag.: erlik hal; Özbek Türkçesi: orin-payt kelişigi; Uygur Türkçesi: orun-vaqit keliş; Tatar Türkçesi: urın-waqıt kileşe; Başkurt Türkçesi: urın-waqıt kileşe; Kmk: yer padej ~ yer geliş; Krç.-Malk.: orunlawçu b...

eşitlik hâli ~ ekvatif hâli Azerbaycan Türkçesi: ekvativ; Gagauz Türkçesi: ekvativ forması; Özbek Türkçesi: *oxşatiş kelişigi; Uygur Türkçesi: oxsatma vä tänlästürmä keliş; Tatar Türkçesi: ekvativ kileşe ~çağıştıra kileşe; Başkurt Türkçesi: ekvativ kileş; Kmk: *tenleşdiriw padej - ekvativ padej;Krç.-Malk...

ilgi hâli ~ genitif hâli Azerbaycan Türkçesi: yiyalik hal; Türkmen Türkçesi: eyelik düşüm; Gagauz Türkçesi:saabilik hal; Özbek Türkçesi: qaratqiç kelişigi; Uygur Türkçesi: igilik keliş; Tatar Türkçesi: iyälek kileşe;Başkurt Türkçesi: eyälek kileş; Kmk: yeslik padej ~ yeslik geliş; Krç.-Malk.: iyelikçi...

vasıta hâli ~ instrumental hâli Azerbaycan Türkçesi: birgälik-alät halı; Türkmen Türkçesi: instrumental düşüm; Gagauz Türkçesi: instrumental forması; Özbek Türkçesi: *vosita kelişigi;Uygur Türkçesi: instrumental keliş ~ vasitä keliş; Tatar Türkçesi: instrumental kileşe ~ qoral kileşe;Başkurt Türkçesi: -; Kmk...

yönelme hâli ~ datif hâli Azerbaycan Türkçesi: yönlük hal; Türkmen Türkçesi: yööneliş düşüm;Gag.: doorudak hal; Özbek Türkçesi: yonaliş kelişigi; Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) beriş keliş ~(D.Uyg.) yöniliş keliş; Tatar Türkçesi: yünäleş kileşe; Başkurt Türkçesi: töbäw kileş; Kmk: bağımpadej ~ bagım geliş; K...

yükleme hâli ~ akuzatif hâli Azerbaycan Türkçesi: täsirlik hal; Türkmen Türkçesi: yeňiş düşüm;Gag.: gösterek hal; Özbek Türkçesi: tuşum kelişigi; Uygur Türkçesi: çüşüm keliş; Tatar Türkçesi: töşemkileşe; Başkurt Türkçesi: töşöm kileş; Kmk: tüşüm padej ~ tüşüm geliş; Krç.-Malk.:tamamlawçu boluş; Nogay...

bağıntı -ile hali bk. İle hali.

---