eytişimsel özdekçilik

eytişimsel özdekçilik İng. dialectical materialism

Marx'in, Engels'le birlikte geliştirdiği, Hegel'in eytişimsel gelişme düşüncesini ilke olarak alıp, bunu, kendi deyişle, "başaşağı" eden, felsefe öğretisi: Evreni devinim içindeki özdekten oluşmuş bir bütün olarak göz önüne alan "evren üzerine genel kuram". Bu kuramda şu ilkeler yer alır: a. Evrenin yapısı özdekseldir; özdek, bilincin dışında ve bilinçten bağımsız bir gerçeklik olarak vardır; evrenin varoluş biçimi de devinimdir; evren olmuş bitmiş bir şey değil, eytişimsel biçimde ilerleyen bir süreçtir; olaylar arasındaki bağlantılar, özü devinim olan özdeğin zorunlu gelişme yasasını kurarlar, b. Gelişme süreci yalnızca niceliksel bir değişme olarak değil, niceliksel değişmelerden niteliksel değişmelere geçen bir ilerleme olarak belirir. İnsanın bilinci de gerçekliğin eytişimsel yapısı ile bağlantı içindedir. Düşünce, gelişmesinde yetkinliğin en yüksek derecesine erişmiş bir özdeğin ürünüdür; başka deyişle düşünce kendisi de doğanın bir ürünü olan insanın beyninin ürünüdür, beyin de düşüncenin organıdır; düşünce gerçekliği yaratmaz, tam tersine düşüncel olan insan kafasına aktarılmış özdekten başka bir şey değildir, c. Evreni ve yasalarını bilme olanağını yadsıyan idealizme karşıt olarak eytişimsel özdekçilik, evren ve yasalarının tümü ile bilinebileceği ilkesinden kalkar. Deneyle doğrulanmış bilgilerimiz nesnel bir doğruluğu gösterirler. Evreni, olayların birbirine bağlı olduğu, birbirlerini karşılıklı koşullandırdıkları birlikli bir bütün olarak ele alan bu kuramda, evrende bilinemez diye bir şey yoktur, yalnızca henüz bilinemeyen şeyler vardır, onlar da bilim ve teknik aracılığı ile bulunacak ve bilineceklerdir, bk. eytişim; tarihsel özdekçilik, Marksçılık

---

eytişimsel özdekçilik ile benzer kelimeler

eytişimsel sf. Eytişimle ilgili.

eytişimsel yöntem İng. dialectic method 1. Bir konu ya da yaşantı ile ilgili olarak ortaya çıkan anlaşmazlıkları ve yanlış anlamaları sona erdiren, tartışmalara öğrencilerin katılmasını ve böylece öğrenciler arasında canlı bir etkileşimin doğmasını sağlayan öğrenme ve öğretm...

canlı özdekçilik , -ği a. fel. Evrenin temeli olarak düşünülen maddenin canlı olduğunu savunan öğreti, hilozoizm. İng. hylozoism (Yun. hyle = özdek; zoe = yaşam) : Evrenin temeli olarak düşünülen özdeğin canlı olduğunu savunan öğreti.

ekonomik özdekçilik İng. economical materialism Toplumsal gelişmeyi sağlayan tek gücün ekonomik etkenler olduğunu ileri süren; siyasal kurumların, düşüncelerin ve kurumların bu gelişmede büyük payı olduğunu yadsıyan özdekçi görüş.

özdekçilik , -ği a. fel. Maddecilik. İng. materialism 1. Her türlü gerçekliğin -yalnızca nesnel değil, ruhsal ve tinsel olan gerçekliğin de -özünü ve temelini özdekte gören, özdekten başka hiç bir tözün bulunmadığını öne süren düny...

tarihsel özdekçilik , -ği a. fel. Toplumsal gelişmenin özdeksel yapıya dayandığını savunan Marksçı görüş. İng. historical materialism Marksçılığın tarih anlayışına verilen ad (Engels'in koyduğu terim). Eytişimsel özdekçiliğin toplum felsefe...

---