diş ünsüzü

diş ünsüzü

a. db. Dil ucunun üst diş etlerine dokunmasıyla oluşan ünsüz: d, t, c, ç.

diş ünsüzü İng. dental

(Derleme., diş konsonu, dişsi konson, diş sesi) Dil ucunun üst dişetlerine dokunmasıyle meydana gelen ünsüz: d, t, c, ç, (th) vb.

diş ünsüzü İng. dental

Dil ucunun veya dil tacının üst dişlere, diş etine veya diş eti-damak sınırına dokunması veya yaklaşması ile boğumlanan ünsüzler: d, t, c, ç, j, ş, z, s, n, l, r: dağ, taş, ceylan, çocuk, jambon, şakrak, zeytin, soğuk, nane, lokum, rahat gibi. Bunlar boğumlama noktasındaki küçük ayrılıklara göre kendi içlerinde de sınıflanmaya giderler: d, t, z, s, n, l, r diş-dişeti noktalarında boğumlandıkları için tam diş sesleridir. c, ç, j, ş ise diş eti-damak noktasında boğumlandıkları için diş-eti (alveolar) sesleri durumundadırlar. Bunları diş-damak sesleri (alveolar) olarak gösterenler de vardır. Dilimizdeki kadı, Osman gibi bazı Arapça kelimelerde yer alan ve artık telâffuz değeri kaybolmuş bulunan peltek z (z, d) ünsüzü ile İngilizcedeki th ünsüzünü karşılayan peltek s (s) birer dişler-arası ünsüzdür. Bunlar dil ucunun ön dişlere dokunması ve ciğerlerden gelen havanın aradan sızması ile boğumlanan sızıcı ünsüzlerdir. yerlerine bk.

diş ünsüzü

Azerbaycan Türkçesi: diş samiti; Türkmen Türkçesi: diiş çekimsizi; Gagauz Türkçesi: dişli konson ~dental konson; Özbek Türkçesi: tiş undóşi; Uygur Türkçesi: çiş üzük tavuşi; Tatar Türkçesi: teş tartığı ~ teloçı tartığı; Başkurt Türkçesi: teş tartinqihi; Kmk: tişli tutuk; Krç.-Malk.: tişleni boluşlugubla kuralgan kısık tawuş ~ tişleni boluşlugu bla kuralgan tunakı tawuş; Nogay Türkçesi: tîs tartıgı; Kazak Türkçesi: tis dawıssızı; Kırgız Türkçesi: tişçil ünsüz; Alt:: tiş tuyuk tabış; Hakas Türkçesi: tîs ün çoh tapsag; Tuva Türkçesi: tiştin a'jık eves ünü; Şor Türkçesi: *tiş soglasnıy üni; Rusça: dentalnıy soglasnıy ~ zubnoy soglasnıy

---

diş ünsüzü ile benzer kelimeler

diş damak ünsüzü İng. palatalised dental (Derleme., damak-diş konsonantı, diş arası damaksıl) Dil ucunun, üst dişetleriyle öndamağa dokunmasından meydana gelen ünsüz: c, ç, z, s, n, j, s vb. Azerbaycan Türkçesi: diş-damag samiti ~ dilönü samit;...

diş dudak ünsüzü İng. labiodental (Derleme.. diş-dudak konsonu, diş-dudaksıl konson, dudak-diş fonemi, dudaksıl dişsel) Alt dudağın üst dişlere dokunmasıyle meydana gelen dudak ünsüzü: f, v vb. İng. labio-dental consonant, dentilabia...

diş eti ünsüzü a. db. Dil ucunun diş etine dokunmasından oluşan ünsüz: j, ş. Azerbaycan Türkçesi: dilönü-yuvag samiti; Türkmen Türkçesi: aalınkı kentlevükçekimsizi; Gagauz Türkçesi: dişetli konson; Özbek Türkçesi: til-tiş undóşi ~ tiş-milk undóşi;...

diş eti-damak ünsüzü a. db. Dil ucunun, üst diş etleriyle ön damağa dokunmasından oluşan ünsüz, diş-damak ünsüzü: c, ç, z, s, n, j, ş.

diş eti-dudak ünsüzü a. db. Alt dudağın üst dişlere dokunmasıyla oluşan dudak ünsüzü, diş-dudak ünsüzü: f, v.

diş-damak ünsüzü a. db. Diş eti-damak ünsüzü. İng. alveo-palatal Dil tacının diş yuvaları ile öndamak arasındaki bölgeye dokunması ile boğumlanan ünsüz türü. c / ç / j / ş gibi. Bunlardan c / ç patlayıcı, j / ş sızıcı diş damak ünsüzler...

diş-dudak ünsüzü a. db. Diş eti-dudak ünsüzü.

diş-eti ünsüzü İng. alveolar Dil tacının diş-eti-damak noktalarına dokunması ile boğumlanan patlayıcı ve sızıcı ünsüz türleri c / ç / j / ş: canlı, ceviz, çayır, çelik, Jale, jilet, şan, şeref gibi. Bu ünsüzler, diş-eti ile ön damak arasındaki bölgede boğumlandıkları için...

---